| Type: | position |
| Andere namen: | ook gekend als: Commissaris van de Vlaamse Regering vertaling: Commissaire du Gouvernement Flamand |
| Periode: | 28/04/1953-... |
| Functies: | De regeringscommissaris oefent toezichthoudende opdrachten en controletaken uit en legt hiervoor verantwoording af tegenover de bevoegde minister van de Vlaamse Regering. De toezichtstaken van de regeringscommissaris worden in Art. IV.96 van de Codex Hoger Onderwijs verder omschreven en bestaan uit: 1. het door de instelling gevoerde risicomanagement evalueren, in overleg met de externe controleactoren en het Rekenhof. De commissarissen volgen de risicoanalyse van de instelling en de werking van de interne auditorganen op en kunnen opmerkingen formuleren, 2. themaonderzoeken uitvoeren op voorstel van de Vlaamse minister, bevoegd voor het onderwijs, of op eigen initiatief, 3. de wettelijkheid van de beslissingen van het bestuur controleren, met inbegrip van de controle op de medezeggenschapsverplichtingen. De commissarissen van de Vlaamse Regering kunnen niet oordelen over de opportuniteit van beleidsbeslissingen van het bestuur, 4. toezicht houden op het financiële evenwicht. Dat toezicht heeft betrekking op: a) de controle van de wettelijkheid en regelmatigheid van alle ontvangsten en uitgaven, waarbij enerzijds de conformiteit met het bij of krachtens de wet of het decreet bepaalde, en anderzijds het financiële evenwicht van de instelling wordt onderzocht, b) de begrotingen en de jaarrekeningen. Hierover brengen de commissarissen advies uit aan de minister, bevoegd voor het onderwijs, de minister, bevoegd voor het wetenschapsbeleid en de minister, bevoegd voor de financiën en de begrotingen c) het onderzoek van de rekeningen uitgedrukt in het ESR en de naleving van de richtlijnen daarover. De Vlaamse Regering kan aan een commissaris binnen de decretaal omlijnde opdrachten bijkomende toezichtstaken toewijzen. De commissarissen kunnen met raadgevende stem de vergaderingen bijwonen van het bestuur. Ze oefenen hun raadgevende stem uit binnen het kader van hun toezicht. Behalve in de gevallen van dringende noodzakelijkheid zoals omschreven in het huishoudelijk reglement van de instelling, krijgen de commissarissen van de Vlaamse Regering 5 dagen voor de vergadering de volledige agenda van de vergadering en alle stukken toegestuurd. Ze ontvangen daarenboven binnen 5 werkdagen een afschrift van al de beslissingen die het bestuur heeft genomen over de punten die hun bevoegdheid betreffen. De commissarissen kunnen bij de instelling alle documenten en inlichtingen opvragen of die ter plaatse raadplegen. De regeringscommissaris oefent de toezichtstaken uit volgens het singleauditprincipe. De regeringscommissaris neemt het initiatief om de controleactoren van de universiteit samen te brengen, om de controlewerkzaamheden op elkaar af te stemmen en voort te bouwen op de bevindingen van de interne controlesystemen en -actoren. De regeringscommissaris stelt hiervoor een jaarlijks controleprogramma en een gemeenschappelijk afsprakenkader en -nota op. Tegen elke beslissing van het bestuur die de commissarissen strijdig achten met bepalingen die bij of krachtens de wet of het decreet zijn bepaald of die het financiële evenwicht van de universiteit in gevaar brengt, kunnen de commissarissen van de Vlaamse Regering een met redenen omkleed beroep indienen bij de Vlaamse Regering. De commissaris kan aan de Vlaamse Regering voorstellen om de opmaak van een financieringsplan op te leggen als die vaststelt dat het financiële evenwicht van de universiteit op korte of lange termijn ernstig in het gedrang komt. De opdracht van het college van regeringscommissarissen is vastgelegd in Art. IV.104 van de Codex Hoger Onderwijs. |
| Geschiedenis: | Het ambt van regeringscommissaris wordt ingevoerd door de wet van 28 april 1953. Deze ambtenaar wordt door de koning benoemd en ‘heeft het toezicht over de uitvoering van de wetten en besluiten van het hoger onderwijs’ (art. 51). De regeringscommissaris dient in de stad of agglomeratie van de universiteit te wonen. Hij krijgt de wedde van gewoon hoogleraar, maar mag geen lid zijn van het onderwijzend personeel van de universiteit. De koning kan echter afwijken van dit principe ‘ten gunste van de beheerder-inspecteur, lid van het onderwijzend personeel die tot regeringscommissaris wordt benoemd. Deze behoudt in zodanig geval de geldelijke voordelen die hij genoot.’(art. 51). De uittredende beheerder-inspecteur Prof. dr. E. Blancquaert werd de eerste regeringscommissaris met behoud van zijn professoraat. De latere commissarissen waren uitsluitend ambtenaar. In 1953 werden de taken van de commissaris omschreven als: hij woont de vergaderingen van de Raad van Beheer bij met raadgevende stem. Hij heeft het recht te allen tijde door de Raad van Beheer te worden gehoord, inzage te nemen van dossiers aan de raad voor beraadslaging onderworpen, alsook van de notulen van de Raad van Beheer en de academieraad. Hij maakt de academische overheden alle opmerkingen die hij nodig acht en kan bij de minister in opschortend beroep gaan tegen elke beslissing die hij met de wet of het algemeen belang strijdig acht. Binnen de 30 dagen beslist de minister of het veto al dan niet vernietigd wordt. Vanaf academiejaar 2019/2020 verdwijnt het dubbele toezicht op de universiteit door zowel een regeringscommissaris als door een afgevaardigde van financiën, en berust het toezicht enkel bij een regeringscommissaris. De regeringscommissaris waakt erover dat de universiteit geen enkele beslissing neemt die in strijd is met wetten en decreten of die het financieel evenwicht van de entiteit in gevaar brengt. Sinds 2019 voert Erik Maes als regeringscommissaris het toezicht op de Universiteit Gent, (vanaf de re-integratie) het Universitair Ziekenhuis Gent en enkele andere hogeronderwijsinstellingen. Een regeringscommissaris wordt door de Vlaamse Regering benoemd voor een hernieuwbare periode van vijf jaar en is bevoegd voor een cluster van instellingen (minstens één universiteit en één hogeschool). De regeringscommissaris oefent geen andere beroepsactiviteit of bezoldigde activiteit uit dan met toestemming van de Vlaams minister voor Onderwijs. De regeringscommissaris ontvangt de bezoldiging die op een gewoon hoogleraar aan een Vlaamse universiteit van toepassing is. De commissarissen van de Vlaamse Regering bij de universiteiten en hogescholen vormen een college dat het globaal toezicht op het hoger onderwijs uitoefent. Elienne Langendries, Archivaris UGent, 2017 - Isabel Rotthier, Archivaris UGent, 2020 |
| Regeringscommissaris: | Blancquaert, Edgard (1953-1957) |
| Van Acker, Hans (1957-1987) | |
| De Clercq, Yannick (1987-2019) | |
| Maes, Erik (2019-30/9/2024) | |
| Van Lint, Karla (1/10/2024) | |
| Actoren: | opvolger van: Beheerder-inspecteur |
| Archieven: | Archief Regeringscommissaris |
| Websites en socials: | Toezicht hogescholen en universiteiten, geraadpleegd op 30/09/2022. |
| Bronnen: | Wet betreffende de inrichting van het hoger onderwijs in de Rijksuniversiteiten, 28 april 1953. Belgisch Staatsblad, 1 mei 1953. "Decreet tot wijziging van de regelgeving betreffende het toezicht op en bepaalde organisatorische aspecten van het hoger onderwijs, 1 maart 2019." Belgisch Staatsblad, 28 maart 2019. |
| Citeren: | Archief Universiteit Gent, Regeringscommissaris, AU0007 |