Plantentuin

Plantentuin

Type: dienst
Andere namen: naamsverandering: Hortus Botanicus (1817-1830)
naamsverandering: Jardin botanique (1830-1931)
ook gekend als: Gentse Plantentuin
ook gekend als: Plantentuin Universiteit Gent
ook gekend als: Kruidtuin (1825-1826)
vertaling: Botanical garden
Periode: 1797-...
Functies:De verzamelingen van de Plantentuin werden aangelegd als onderzoekscollecties en ter ondersteuning van de (theoretische) lessen plantkunde. Vanaf de oprichting van de universiteit was ook een publieksgerichte werking een van haar centrale doelstellingen. Deze drie functies blijven tot op vandaag gelden.
In de Plantentuin vinden talrijke practica plaats. Wetenschappers van diverse vakgroepen gebruiken de tuin voor hun staalnames of metingen. Naast studenten van de Associatie Universiteit Gent maken ook leerlingen uit het lager, secundair en hoger onderwijs gebruik van de Plantentuin voor hun practica of voor geleide wandelingen. In de tuin zijn regelmatig stagiairs actief, zowel uit het tuinbouwonderwijs als uit (internationale) universitaire instellingen.
Onderzoekers verbonden aan de vakgroep Biologie (de onderzoeksgroepen zaadplanten, pteridologie, mycologie en algologie) maken veelvuldig gebruik van de levende collecties en de herbariumspecimina. De herbariumcollecties worden door binnen- en buitenlandse onderzoekers gebruikt voor diverse doeleinden zoals identificatie, bijdrage aan flora’s en het samenstellen van een monografie van een bepaalde plantengroep.
De Plantentuin (De Victoriakas en het Palmarium) stelt regelmatig haar deuren open voor activiteiten zoals kunsttentoonstellingen, recepties, vertelavonden, concerten, film en theater.
Geschiedenis:

De Gentse Plantentuin bestaat meer dan 200 jaar. Na de verovering van de Zuidelijke Nederlanden door Napoleon in 1794 werd Gent de hoofdstad van het departement Schelde en Leie. In elke departementshoofdstad werd een “école centrale” opgericht met een bibliotheek, een plantentuin, een natuurwetenschappelijke collectie en instrumenten voor practica. De toenmalige kruidtuin opende de deuren op 19 juli 1797. Amateur-plantenkwekers en bevriende tuinen zorgden voor de opbouw van de collectie.
In 1804 werd de Plantentuin overgedragen aan de stad Gent, die ook voor het onderhoud moest instaan. De tuin herbergde op dat ogenblik een belangrijke plantencollectie en bleef ook didactisch zeer waardevol. Er werden onder meer gratis openbare lessen plantkunde gegeven.
In 1818 kreeg de pas opgerichte universiteit in Gent het vruchtgebruik van de tuin. In 1903 verhuisde de Plantentuin naar de huidige locatie aan de rand van het Citadelpark. De Plantentuin omvatte op dat ogenblik naast de buitentuin een victoriaserre, een palmenkas, een proefkas en een orangerie. In 1950 werd een rotstuin toegevoegd met gelden van het Marshallplan. In 1970 werd het nieuwe palmarium in gebruik genomen. Het huidige kassencomplex dateert van 1971-1972. De systematische afdelingen werden in 1977 ingericht en worden momenteel opnieuw ingedeeld volgens huidige wetenschappelijke inzichten. Voor de systematische afdeling eudicotylen werd dit in 2013 afgerond.
Sinds 2012 draagt de Plantentuin van de Universiteit Gent het kwaliteitslabel van Erkend Museum. 

Afdelingshoofd: Dugardin, Chantal
Diensthoofd: Van der Veken, Paul (1992-1993)
Directeur-diensthoofd: Kickx, Jean (1864-1887)
Mac Leod, Jules (1887-1914)
De Bruycker, Caesar (1917-1918)
De Bruyne, Camilius (1920-1931)
Verplancke, Germain (1931-1965)
Maton, Jacques (1966-1978)
Van der Veken, Paul (1979-1992)
Structuur:

In 2020 werd de Plantentuin toegevoegd aan het Gents Universiteitsmuseum.

Actoren:onderdeel van: Faculteit Wetenschappen (1992-)
onderdeel van: Botanisch Instituut Julius Mac Leod (1903-1992)
Archieven:Archief Plantentuin
Beelden Plantentuin
Briefwisseling beheerders van de universiteit
Thema's:speelt sleutelrol in: Sierteelt in Gent en omstreken
inspiratiebron voor: Flore de Gand
inspiratiebron voor: Archievenoverzicht Flore de Gand
Websites en socials:Universiteit Gent Plantentuin, geraadpleegd op 28/03/2014.
GUM, geraadpleegd op 19/05/2021.
Zoekwijzer:U vindt mogelijk ook interessante informatie in:

Archieven Universiteitsarchief
Archief van de Beheerders van de universiteit (ARUG_AR0296)
Dossier Flore de Gand (ARUG_AR1244)

Externe Archieven
Archief Gent
Algemeen Rijksarchief Den Haag, Lias Hogeschool Gent.
Plantentuin Gent, Herbarium Aimé Mac Leod, 1830-1861.
Plantentuin Gent, Herbarium Charles Van Hoorebeke, 1813-1819.
Plantentuin Gent, Herbaria Julius Mac Leod, 1858-1916.
Universiteitsbibliotheek Gent, Plannen Plantentuin Gent.
Universiteitsbibliotheek Gent, Vliegende bladen.
Universiteitsbibliotheek Gent, Fonds Gentenaars.
Universiteitsbibliotheek Gent, Handschriften.
Universiteitsbibliotheek Gent, Briefwisseling.

Literatuur
Antrop, Dirk, Capiteyn, André en Decavele, Johan (red.). De groene stad. Zwolle: Waanders, 2005.
Bruneel, Bartel en Bothuyne, Bert”De De transformaties van de Baudeloo-site tussen 1792 en 1830: een onderzoek aan de hand van vier representatieve situaties, Gent.” Licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 2005.
Claeys, Prosper. “Charles Van Hulthem et le jardin botanique de Gand.” In Revue de l’horticulture belge et éntrangère XIV (1888): 179-181.
De Herdt, René. “Van Kruidtuin tot Universitaire Plantentuin: historische sleutelmomenten.” In Viaene, Ronald (red.), 200 jaar Plantentuin Gent, 15-47. Gent, 2000.
De Herdt, René. “Bouwen in de Gentse plantentuin tijdens het interbellum.” In De Meyer (red.), De universiteit bouwt, 61-70. Gent, 1991.
De Vriese, Luc. “De Baudelohof. Een zeldzaam historisch stukje stadsgroen wacht op herwaardering.” In: Snep! 2 (2003): 48-54.
Funke, G.L. “De Plantentuin van de rijksuniversiteit Gent.” In Vereeniging tot behoud van Natuur- en Stedenschoon voor Oost- en West-Vlaanderen 2 (1938): 20-23.
Kickx, J.-J. “Le jardin botanique de Gand.” In Revue de l’horticulture belge et étrangère XII (1886): 256-257.
“Les Instituts de l'Université de Gand. Architecte Louis Cloquet.” In L'Emulation. Organe de la Société Générale d'Architecture de Belgique, 33(1908): 49-52.
Michils, Virginie. “De geschiedenis van de Gentse Plantentuin van 1797-1903.” Licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 1995.
Mouton, Hilde. Ingenieur-architect Louis Cloquet (1849-1920): zijn werk in opdracht van de Rijksuniversiteit te Gent, Licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 1978.
Otten, Karel. “De geschiedenis van het ontstaan en de eerste levensjaren van de Gentse plantentuin.” In De vrienden van de plantentuin I (1982): 9-12.
Rambaut;Aletta. “Periode 1795-1860.” In Dambruyne Johan e.a., Een stad in opbouw. 2 : Gent van 1540 tot de wereldtentoonstelling van 1913, 171-225. Tielt, 1992.
Thiéry, Michel. Bij de 150e verjaring van de Plantentuin der Universiteit van Gent (1797-1947). Gent, 1947.
Van den Heede, Caroline en Viane, Ronald. 200 jaar Plantentuin Gent. Gent: RUG Universitaire Plantentuin, 2000.
Van der Veke, Paul, Otten, Karel en Plus, M. De Plantentuin Rijksuniversiteit Gent. Gent: De Vrienden van de Plantentuin, 1982.
Van Hulle, H.J. Déplacement du jardin botanique de l’université de Gand. Gent: Ad. Hoste, 1881.
Van Hulle, H.J. Le jardin botanique de l’université de Gand. Historique. Opportunité de son déplacement. Gent: C. Annoot-Braeckman, 1871.
Viane, Ronald en Otten, Karel. Plantentuin Universiteit Gent: vroeger en nu. Gent: RUG Plantentuin, 1995.
Vandenhoutte, Johan, Baillieul, Beatrix en Van Doorne, Geert. Gent, groen van nu en toen: historische tuinen van de Middeleeuwen tot nu. Gent, 1982.

Websites
Universiteit Gent Plantentuin, geraadpleegd 28/03/2014
GUM, geraadpleegd op 19/05/2021
Wikipedia, geraadpleegd 19/05/2021
UGentMemorie, geraadpleegd 19/05/2021
UGentMemorialis - Plantentuin, geraadpleegd 19/05/2021
UGentMemorialis - Plantentuin, geraadpleegd 01/09/2021
http://www.plantentuin-gent.be ">De Vrienden van de Plantentuin Gent , geraadpleegd 19/05/2021
Externe linken:Wikipedia, geraadpleegd op 19/05/2021.
UGentMemorie, geraadpleegd op 19/05/2021.
UGentMemorialis - Plantentuin, geraadpleegd op 19/05/2021.
UGentMemorialis - Plantentuin, geraadpleegd op 01/09/2021.
Bronnen: Annales Academiae Gandavensis (1817-1818), Gent, 1818, Joannis Caroli van Rotterdam, "Oratio, de fatis, quibus artis medicae disciplina sub Gallorum imperio in his meriodionalibus regni partibus obnoxia fuit", p. 19.
Annales Academiae Gandavensis (1818-1819), Gent, 1819, Francisci Petri Cassel Oratio, de utilitate studii historiae scientiarum physicarum, p. 13.
Annales Academiae Gandavensis (1819-1820), Gent, 1820, Series Lectionum oktober 1819, p. 3.
Annales Academiae Gandavensis (1820-1821), Gent, 1821, Joannes Mathiae Schrant Oratio, de patrii sermonis studio jurisconsultis maxime commendando, p. 16.
Annales Academiae Gandavensis (1821-1822), Gent, 1822, F.E. Verbeeck Oratio de physiologia principe et unico omnis studii medici fundamento, p. 25.
Annales Academiae Gandavensis (1822-1823), Gent, 1823, Series Lectionum maart 1823, p. 2.
Annales Academiae Gandavensis (1823-1824), Gent, 1824, Petri-Josephi De Ryckere Oratio de legum interpretatione, p. 15.
Annales Academiae Gandavensis (1824-1825), Gent, 1825, Ludovici Vincentii Raoul, Oratio, publice habita Gandae, p. 12.
Annales Academiae Gandavensis (1825-1826), Gent, 1826, Redevoering uitgesproken bij de inwijding van het Academisch Paleis door J.L. Kesteloot, p. 10.
Annales Academiae Gandavensis (1826-1827), Gent, 1827, Caroli F.A. Morren, Responsio ad questionem ab ordine disciplinarum mathematicarum et physicarum in Academia Gandavensis, p. 9.
Annales Academiae Gandavensis (1827-1828), Gent, 1828, Jacobi Josephi Haus, Oratio de summo imperio civium conventione fundato, p. 28.
Rapport sur la situation des universités de l'Etat pendant les années 1843-1844, p. 9.
Rapport sur la situation des universités de l'Etat pendant l'année 1845, p. 10.
Rapport sur la situation des universités de l'Etat pendant l'année 1846, p. 18.
Rapport sur la situation des universités de l'Etat pendant l'année 1847, p. 17.
Rapport sur la situation des universités de l'Etat pendant l'année 1848, p. 59.
Etat de l'instruction supérieure en Belgique. Rapport présenté aux Chambres Législatives, le 6 avril 1843, par M. Nothomb, ministre de l'intérieur, Brussel, 1844.
Situation de l'enseignement supérieur donné aux frais de l'état: rapport triennal présenté aux Chambres Législatives par le Ministre de l'intérieur et de l'instruction publique (1849-1852), Brussel, 1854, p. XIV.
Situation de l'enseignement supérieur donné aux frais de l'état: rapport triennal présenté aux Chambres Législatives par le Ministre de l'intérieur et de l'instruction publique (1856-1858), Brussel, 1860.
Situation de l'enseignement supérieur donné aux frais de l'état: rapport triennal présenté aux Chambres Législatives par le Ministre de l'intérieur et de l'instruction publique (1859-1861), Brussel, 1862.
Université de Gand. Programme des cours (1865-1866), Gent, 1865.
Université de Gand. Programme des cours (1870-1871), Gent, 1870.
Université de Gand. Programme des cours (1875-1876), Gent, 1875.
Université de Gand. Programme des cours (1880-1881), Gent, 1880.
Université de Gand. Programme des cours (1885-1886), Gent, 1885.
Université de Gand. Programme des cours (1890-1891), Gent, 1890.
Université de Gand. Programme des cours (1895-1896), Gent, 1895.
Université de Gand. Programme des cours (1900-1901), Gent, 1900.
Université de Gand. Programme des cours (1905-1906), Gent, 1905.
Université de Gand. Programme des cours (1910-1911), Gent, 1910.
Université de Gand. Programme des cours (1912-1913), Gent, 1912.
's Rijks hoogeschool te Gent. Programma der lessen (1917-1918), Gent, 1917.
Université de Gand. Programme des cours (1920-1921), Gent, 1920.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen. Université de Gand. Programme des cours (1923-1924), Gent, 1923.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen. Université de Gand. Programme des cours (1925-1926), Gent, 1925.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen. Université de Gand. Programme des cours (1930-1931), Gent, 1930.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen. Université de Gand. Programme des cours (1935-1936), Gent, 1935.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen (1939-1940), Gent, 1939.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen (1942-1943), Gent, 1942.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen (1946-1947), Gent, 1946.
Universiteit te Gent. Programma der leergangen (1953-1954), Gent, 1953.
Universiteit te Gent. Algemeen programma der leergangen (1954-1955), Gent, 1954.
Universiteit te Gent. Algemeen programma der leergangen (1955-1956), Gent, 1955.
RUG. Algemeen programma der leergangen (1960-1961), Gent, 1960.
RUG. Algemene inlichtingen en rooster der cursussen (1965-1966), Gent, 1965.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1970-1971), Gent, 1970.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1975-1976), Gent, 1975.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1980-1981), Gent, 1980.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1985-1986), Gent, 1985.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1986-1987), Gent, 1986.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1987-1988), Gent, 1987.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1988-1989), Gent, 1988.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1989-1990), Gent, 1989.
Universiteit Gent. Administratieve gids (1990-1991), Gent, 1990.
Administratieve Inlichtingen Academiejaar 1992-1993, 1992.
Balans en Perspectief. Academisch erfgoed in Vlaanderen. Bijlage 2 - Collectiebeschrijvingen Universiteit Gent, 2011-2012, geraadpleegd op 30/08/2017.
Citeren: Archief Universiteit Gent, Plantentuin, AU1585